شبی گفتم خرد راکای مه گردون دانایی

که از خاک قدومت چشم معنی یافت بینایی

مرا در عالم صورت بسی آسان شده مشکل

چه باشد گر بیان این مسائل باز فرمایی

چرا گردون بود گردنده و باشد زمین ساکن

چرا این یک بود مایل به پستی آن به بالایی

چرا ممدوح می سازند سوسن را به آزادی

چرا موصوف می دارند نرگس را به شهلایی

چو از یک جوهر خاکیم ما و احمد مرسل

چرا ما راست رسم بندگی او راست مولایی

چه شد موجب که زلف گلرخان را داد طراحی

چه بد باعث که روی مهوشان را داد زیبابی

که اندر قالب شیطان نهاد آیات خناسی

که اندر طینت آدم سرشت آثار والایی

چرا افتاد بر سرکوهکن را شور شیرینی

به یوسف تهمت افکند از چه رو عشق زلیخایی

که آموزد به چشم نیکوان آداب طنازی

که می بخشد به قدگلرخان تشریف رعنایی

ز عشق صورت لیلی چه باعث گشت مجنون را

که در کوه و بیابان سر نهاد آخر به رسوایی

یکی در عرصهٔ گیتی خورد تشویش شهماتی

یکی در ششدر دوران نماید فکر عذرایی

چرا وحشت نماید آدمی از شیرکهساری

چرا نفرت نماید زاهد از رند کلیسایی

خرد گفتا که کشف این حقایق کس نمی داند

بجز فرمانروای شهربند مسندآرایی

امیرالمومنین حیدر ولی ایزد داور

که دربان درش را ننگ می آید ز دارایی

شهنشاهی که گر خواهد ضمیر عالم آرایش

بر انگیزد ز پنهانی همه آثار پیدایی

ز استمداد رای ابر دست او عجب نبود

کندگر ذره خورشیدی نماید قطره دریایی

سلیمان بر درش موری کند جمشید دربانی

خرد از وی کهولت می پذیرد بخت برنایی

که داند تا زمام آسمان را بازگرداند

وگرنه بس شگفتی نیست اعجاز مسیحایی

گدای درگه وی خویش را داند کلیم الله

گرش نازل شود صدبار خوان من و سلوایی

اگر از رفعت قدر بلند او شود آگه

عنان خویش زی پستی گراید چرخ مینایی

به خورشید فلک نسبت نباید داد رایش را

که این یک پاک دامن هست و آن رندیست هرجایی

نیاید بی حضورش هیچ طفلی از رحم بیرون

نپوشد بی وجودش هیچ کس تشریف عقبایی

ز فرمانش اگرحور بهشتی رو بگرداند

کسی او را قبول طبع ننمایدبه لالایی

ز بیم احتساب او همانا چنگ می نالد

وگرنه عدل وی افکند ازبن بیخ رسوایی

نمی خواهد ستم بر عاشقان انصاف وی ورنه

ز لعل دلبران برداشت رسم باده پیمایی

به عهد او لباس تعزیت بر تن نپوشد کس

بجز چشم نکویان آن هم از بهر دلارایی

به دیر دهر ناقوس شریعت گر بجنباند

ز ترس از دوش هر راهب فتد زنار ترسایی

ز سهم ذوالفقار وی برآید زهرهٔ گردون

وگرنه بی سبب نبود فلک را لون خضرایی

از آن چون شع هر ش دبدهٔ انجم همی تابد

که از خاک رهش جشند یکسر کحل مینایی

شهنشاها تویی آن کس که ارباب طریقت را

به اقلیم حقیقت از شریعت راه بنمایی

چنان افکند بنیاد عناد از بیخ فرمانت

که یک جا آب و آتش را توانی جمع فرمایی

صباکی شرق و غرب دهر رایک لحظه فرساید

نیاموزد ز خنگت تا رسوم راه فرسایی

از آن رو سایه خود را تابع خصم تو می دارد

که ود را خصم نستاید به بی مثلی و همتایی

اگر بر اختلاف دهر حزمت امر فرماید

کند دیروز امروزی کند امروز فردایی

همانا خامه گر خواهد که وصفت جمله بنگارد

عجب نبود خیالات محال از طبع سودایی

سبک گردی ز عزمت گر به سنگ خاره بنشیند

ز سنگ خاره برخیزد گرانیهای خارایی

حبیب از جان شها چون در و صفت بر زبان راند

سزد کز لفظ وی طوطی بیاموزد شکرخایی

ولیکن دست دوران پای بند محنتش دارد

چه باشد کز ره احسانش بند ازپای بگشایی

الا تا نشوهٔ صهبا ز لوح دل فرو شوید

نقوش محنت و غم را به گاه مجلس آرایی

ز ذکرت دوستاران را شود کیفیتی حاصل

که از خاطر برد کیفیت تأثیر صهبایی